Ngày Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất của người Việt Nam trong năm, khi người người nhà nhà sum họp, đoàn tụ, cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc. Để hiểu rõ về nguồn gốc, ý nghĩa, các phong tục, hoạt động cũng như cách thức trang trí nhà cửa trong dịp Tết âm lịch, bạn hãy cùng Mangpebochang tham khảo bài viết sau.
Nguồn gốc, ý nghĩa ngày Tết Nguyên Đán của Việt Nam
Ngày Tết Nguyên Đán là một lễ hội truyền thống quan trọng của người Việt Nam, được tổ chức vào dịp đầu năm mới theo âm lịch. Những mốc thời gian quan trọng nhất là 23 tháng Chạp tiễn Táo Quân về trời, đêm Giao Thừa, mùng 1 Tết, mùng 2 Tết, mùng 3 Tết. Tùy theo từng năm và từng vùng miền mà toàn bộ dịp lễ có thể kéo dài khoảng từ ngày 23 tháng Chạp đến hết ngày 7 tháng Giêng.
Nguồn gốc ngày Tết
Thời xa xưa, người Việt sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp, trồng lúa nước là nghề chính. Do đó, họ coi trọng thời tiết, khí hậu, đặc biệt là thời điểm bắt đầu một năm mới. Họ tin rằng, nếu đầu năm làm ăn thuận lợi, thì cả năm sẽ được như ý. Vì vậy, họ đã lập ra một lễ hội để cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Theo một số nhà nghiên cứu, Tết Nguyên Đán có nguồn gốc từ thời vua Hùng. Trong câu chuyện “Bánh chưng bánh dày”, vua Hùng đã tổ chức một cuộc thi để chọn ra người kế tục ngôi báu. Người thắng cuộc là Lang Liêu, con trai thứ ba của vua Hùng. Lang Liêu đã dùng gạo nếp làm bánh chưng, bánh dày để dâng lên vua cha. Vua Hùng rất hài lòng và phong Lang Liêu làm vua, lấy niên hiệu là Hùng Vương thứ 7.
Từ đó, Tết Nguyên Đán trở thành một ngày lễ quan trọng của người Việt. Người Việt thường tổ chức các nghi lễ thờ cúng tổ tiên, cầu mong một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, mọi người đều được an khang thịnh vượng.
Ý nghĩa ngày Tết
Ngày Tết Việt Nam là dịp để người Việt thể hiện lòng yêu quê hương, đất nước, lòng biết ơn tổ tiên, những người đã khuất. Tết Nguyên Đán cũng là dịp để mọi người sum họp đoàn tụ, gắn kết tình cảm gia đình, xóm làng.
- Là dịp đoàn tụ, sum họp: Sau một năm làm việc, học tập xa nhà, mọi người sẽ được trở về bên gia đình, quây quần bên nhau, cùng nhau đón Tết. Tết Nguyên Đán cũng là dịp để mọi người thăm hỏi, chúc Tết nhau, cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
- Là dịp để cầu mong năm mới an lành: Trong dịp Tết Nguyên Đán, người Việt Nam thường tổ chức các nghi lễ thờ cúng tổ tiên, cầu mong tổ tiên phù hộ cho gia đình, dòng họ được bình an, may mắn.
Trong dịp ngày Tết Nguyên Đán này cũng có rất nhiều nghi thức với những ý nghĩa vô cùng quan trọng như:
- Cúng Táo Quân: Táo Quân là vị thần cai quản bếp núc trong gia đình. Vào ngày 23 tháng Chạp, người Việt Nam thường cúng Táo Quân để tiễn Táo Quân lên chầu trời, báo cáo công việc của gia đình trong năm cũ.
- Cúng Tất Niên: Vào ngày 30 tháng Chạp, người Việt cúng Tất Niên để tạ ơn tổ tiên, thần linh, cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
- Giao thừa: Đây chính là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Vào thời khắc này, mọi người thường sum họp bên gia đình, thắp hương cúng tổ tiên, cầu mong một năm mới bình an, may mắn.
Phong tục và các hoạt động ngày Tết truyền thống
Trước Tết Nguyên Đán, người Việt Nam thường dọn dẹp nhà cửa, mua sắm đồ đạc, thực phẩm, bánh mứt,… để chuẩn bị đón Tết. Họ cũng thường sắm sửa quần áo mới, mua hoa đào, hoa mai, cây nêu,… để trang trí nhà cửa.
Chọn hoa chơi Tết
Hoa là một phần không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam chúng ta. Hoa tượng trưng cho sự đẹp đẽ, tươi mới, may mắn và khởi đầu mới. Mọi gia đình đều sắm những loại hoa đẹp và mang nhiều ý nghĩa để trang hoàng cho không gian căn nhà của mình.
- Hoa đào ngày Tết: Đây là loài hoa Tết đặc trưng của miền Bắc, tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc, và sự sinh sôi, nảy nở. Tùy sở thích mà bạn có thể chọn đào bích, đào phai, đào bạch để đặt vào những vị trí nổi bật nhất trong ngôi nhà.
- Hoa mai ngày Tết: Đây là loài hoa đặc trưng của miền Nam, tượng trưng cho sự phú quý, sang trọng và thành đạt. Hoa mai thường được trồng trong chậu, đặt ở phòng khách hoặc trước cửa nhà để mang đến vẻ đẹp tươi mới, rực rỡ, tràn đầy sức sống.
- Cây quất: Cây quất có quả vàng tươi, tượng trưng cho sự may mắn, phú quý, và sự thành đạt. Người Việt thường sẽ chọn các cây xanh tươi, trĩu quả, dáng đẹp để đặt trước cửa nhà hoặc trong phòng khách.
- Cây nêu ngày Tết: Dựng cây nêu là một phong tục cổ truyền thể hiện mong muốn cầu một năm mới an lành, hạnh phúc, may mắn, tài lộc và thịnh vượng. Thân nêu thường được làm bằng tre, cao khoảng 5-7 mét, trên ngọn cây có treo một vòng tròn nhỏ và treo nhiều vật dụng khác nhau.
- Các loại cây hoa trang trí khác: Một số loài hoa mang ý nghĩa tốt lành như hoa cúc, hoa lan, cây phát tài, cây kim ngân lượng,… cũng rất được ưa chuộng.
Trang trí nhà cửa
Người Việt rất xem trọng việc dọn dẹp và trang trí nhà ngày Tết Nguyên Đán để mang đến cho nhà cửa một vẻ đẹp tươi mới, rực rỡ. Ngoài sử dụng hoa và cây cảnh thì dưới đây là những cách phổ biến thường được nhiều người lựa chọn nhất trong dịp cuối năm.
- Dùng câu đối, tranh Tết: Câu đối và tranh Tết mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc, may mắn, tài lộc, và thịnh vượng.
- Dùng đèn lồng, đèn nháy: Đèn lồng, đèn nháy là những vật dụng trang trí mang đến cho không gian nhà cửa một vẻ đẹp lung linh, huyền ảo.
- Bày bánh mứt, hoa quả: Đây là những món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam. Chúng luôn luôn xuất hiện trong dịp lễ Tết âm lịch, vừa có ý nghĩa trang trí vừa là để chiêu đãi khách đến nhà trong dịp Tết.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trang trí nhà ngày Tết bằng những vật dụng khác, tùy theo sở thích và phong cách của gia đình. Dù là trang trí bằng cách nào, mọi người dùng đề cố gắng đảm bảo sự hài hòa, tinh tế để mang đến cho không gian nhà cửa một vẻ đẹp tươi mới, rực rỡ, tràn đầy sức sống.
Sửa soạn bàn thờ gia tiên
Bàn thờ gia tiên là nơi thờ cúng tổ tiên, thần linh, là nơi thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với những người đã khuất. Vì vậy, việc sửa soạn bàn thờ ngày Tết cần được thực hiện chu đáo, trang nghiêm, thể hiện tấm lòng thành kính của con cháu.
Dưới đây là các bước bày bàn thờ ngày Tết Nguyên Đán được nhiều gia đình Việt thực hiện:
- Dọn dẹp bàn thờ: Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Bàn thờ cần được dọn dẹp sạch sẽ, lau chùi trang nghiêm. Các đồ thờ cúng cần được kiểm tra, lau chùi, sửa chữa nếu cần thiết.
- Bài trí đồ thờ cúng: Đồ thờ cúng cần được bài trí gọn gàng, ngăn nắp, thể hiện sự tôn trọng với các vị Thần linh và Tổ tiên. Các loại đồ thờ cúng thường được sử dụng trong ngày Tết bao gồm: bát hương, lọ hoa, mâm ngũ quả, đèn nến, trà, rượu, nước, mâm lễ cúng,..
- Thắp nhang, khấn vái: Sau khi đã bài trí đồ thờ cúng, người Việt sẽ thắp nhang, khấn vái tổ tiên, thần linh, cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc, may mắn, tài lộc, và thịnh vượng.
Bày mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên Đán thường có năm loại trái cây khác nhau, tượng trưng cho ngũ phúc: Phú (giàu có), Quý (sang trọng), Thọ (trường thọ), Khang (khỏe mạnh), Ninh (an khang).
Tùy theo phong tục, tập quán của từng vùng miền mà mâm ngũ quả có thể có sự khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, mâm ngũ quả thường có các loại trái cây sau:
- Chuối: Loại quả tượng trưng cho sự sung túc, đầy đủ.
- Bưởi: Tượng trưng cho sự may mắn, phú quý.
- Cam, quýt: Tượng trưng cho sự sung túc, giàu sang.
- Lê, táo: Tượng trưng cho sự trường thọ, sức khỏe.
- Dưa hấu: Tượng trưng cho sự may mắn, vẹn tròn.
Ngoài ra, mâm ngũ quả còn có thể có các loại trái cây khác như: hồng, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ,… Tùy theo ý nghĩa mà gia chủ mong muốn cầu mong cho năm mới mà có thể lựa chọn các loại trái cây khác nhau.
Dù ở miền Bắc hay miền Nam thì mâm ngũ quả cũng thường được bày trí trên một chiếc mâm tròn, thể hiện sự viên mãn, trọn vẹn. Các loại trái cây được bày trí xen kẽ nhau, mang đến cho mâm ngũ quả một vẻ đẹp tươi mới, rực rỡ.
Các món ăn ngày Tết Nguyên Đán truyền thống của người Việt
Bên cạnh những phong tục truyền thống như trang trí nhà cửa, đốt pháo hoa, đi chúc Tết thì ẩm thực cũng là một phần không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam. Chắc chắn những món ăn truyền thống dưới đây đều rất quen thuộc và không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của mọi gia đình:
- Bánh chưng, bánh Tết: Bánh chưng, bánh Tết là hai món ăn truyền thống đặc trưng của miền Bắc và miền Nam Việt Nam. Bánh được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, và lá dong, còn bánh Tết được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, và lá chuối. Cả hai loại bánh này đều tượng trưng cho sự đoàn viên, sum vầy, và thịnh vượng của gia đình.
- Xôi gấc: Được làm từ gạo nếp, thịt quả gấc, và đường, có màu đỏ tươi, tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc, và sự sinh sôi, nảy nở.
- Giò chả: Món ăn này được làm từ thịt lợn, có vị thơm ngon, béo ngậy, tượng trưng cho sự sung túc, đầy đủ của gia đình.
- Nem rán: Nem rán được làm từ thịt lợn, tôm, mộc nhĩ, nấm hương, cà rốt, hành tây,… cuộn lại trong bánh đa nem, chiên vàng giòn, có vị thơm ngon, đậm đà, tượng trưng cho sự may mắn, sung túc.
- Canh măng khô: Canh được nấu từ măng khô, thịt lợn, và các loại gia vị, có vị chua chua, ngọt ngọt, tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc.
- Củ kiệu, dưa hành: Cả hai món ăn này đều có vị chua chua, ngọt ngọt, giòn giòn, rất dễ ăn, kích thích vị giác và mang ý nghĩa may mắn, tài lộc. Người Việt Nam quan niệm rằng, ăn củ kiệu và dưa hành trong ngày Tết sẽ giúp xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, tài lộc cho gia đình.
Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều người lựa chọn ăn chay trong ngày Tết. Vì vậy không khó để bắt gặp các loại bánh chưng chay, giò chả chay, nem chay,…
Ngoài ra, mâm cơm ngày Tết của người Việt Nam còn có rất nhiều món ăn truyền thống khác như: gà luộc, thịt kho tàu, canh bóng, tôm rang, cá kho,… Mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện mong muốn cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc, may mắn, và tài lộc.
Trò chơi dân gian ngày Tết âm lịch Việt
Vì là dịp để sum họp, nghỉ ngơi và vui chơi nên các trò chơi dân gian cũng là một phần không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt Nam.
Các trò chơi dân gian ngày Tết mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, thể hiện tinh thần đoàn kết, vui tươi, phấn khởi của người dân trong dịp đầu năm mới.
Dưới đây là một số trò chơi dân gian phổ biến trong ngày Tết của người Việt Nam:
- Ô ăn quan: Ô ăn quan là trò chơi dân gian phổ biến nhất trong ngày Tết của người Việt Nam. Trò chơi này phù hợp với mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn, giúp rèn luyện khả năng tính toán, tư duy logic và sự khéo léo của người chơi.
- Kéo co: Kéo co là trò chơi dân gian mang tính tập thể cao, đòi hỏi sự đoàn kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong đội. Trò chơi kéo co giúp rèn luyện sức khỏe, sự dẻo dai, và tinh thần đồng đội của người chơi.
- Đánh đu: Đánh đu là trò chơi dân gian mang đậm nét văn hóa của vùng đồng bằng Bắc Bộ, giúp rèn luyện sức khỏe, sự dẻo dai, và tinh thần sôi nổi của người chơi.
- Bịt mắt bắt dê: Bịt mắt bắt dê là trò chơi dân gian rất được trẻ em yêu thích, ngày Tết khi sum họp đông người chính là dịp để trẻ cùng nhau chơi trò chơi thú vị này.
Ngoài ra, còn có rất nhiều trò chơi dân gian khác được người Việt Nam chơi trong ngày Tết để giúp mọi người giải trí và mang đến không khí vui tươi, phấn khởi cho ngày Tết.
Truyền thống lì xì và tặng quà lấy may ngày Tết
Cả hai hoạt động này đều phản ánh tinh thần đoàn kết, tình cảm và hy vọng vào một năm mới may mắn. Chúng tạo ra không khí ấm áp và hạnh phúc trong cộng đồng, giúp mọi người cảm thấy đồng lòng và gắn bó hơn trong dịp lễ quan trọng này.
Lì xì ngày Tết
Lì xì là những phong bao đỏ đựng tiền được người lớn tặng cho trẻ em, với mong muốn chúc các em một năm mới vui vẻ, khỏe mạnh, học hành giỏi giang. Vì vậy, trong những ngày Tết Nguyên Đán, khi đi chúc Tết, người lớn thường mang theo những chiếc lì xì đẹp mắt, có họa tiết rực rỡ, mang ý nghĩa may mắn.
Tục lệ lì xì không chỉ là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, mà còn là một nét đẹp văn hóa của dân tộc. Nó thể hiện tình cảm yêu thương, sự quan tâm của người lớn đối với trẻ em, và cầu mong một năm mới may mắn, hạnh phúc cho mọi người.
Các mẫu lì xì đẹp và phổ biến:
- Lì xì truyền thống: Là mẫu lì xì màu đỏ với họa tiết và chữ viết vàng, in hình hoa mai, hoa đào, cây cầu hoặc các biểu tượng mang ý nghĩa tốt lành.
- Lì xì hiện đại: Thiết kế đơn giản, trang nhã, có nhiều hình ảnh các con giáp, cây cảnh, hoặc các biểu tượng liên quan đến năm mới.
- Lì xì in thông điệp: Mẫu lì xì đi kèm với những câu chúc Tết ý nghĩa, may mắn.
- Lì xì có hình dáng độc đáo: Mẫu lì xì có hình dáng và kiểu dáng độc đáo, có thể là hình những chú gà, con heo, hoặc các biểu tượng của năm mới.
Hộp quà Tết
Trong ngày Tết Nguyên Đán, hộp quà Tết thường được dùng để đựng quà tặng cho người thân, bạn bè, đối tác,… Vỏ hộp thường được làm từ các chất liệu cao cấp như gỗ, da, giấy mỹ thuật,… với màu sắc bắt mắt, sang trọng. Trên hộp quà thường được in những họa tiết truyền thống như hoa đào, hoa mai, câu đối,… mang ý nghĩa may mắn, tài lộc.
Người Việt thường chọn các món quà mang ý nghĩa may mắn, tài lộc như: bánh chưng, bánh Tết, rượu vang, trà, café,… Ngoài ra, họ cũng thường tặng nhau những món quà mang ý nghĩa tinh thần, như: sách, tranh ảnh, đồ lưu niệm,…
Dưới đây là gợi ý một số mẫu hộp quà Tết đẹp và phổ biến nhất cho bạn lựa chọn khi những ngày Tết đang đến gần:
- Hộp quà Tết truyền thống: Đây là kiểu hộp quà có thiết kế đơn giản, với màu sắc trầm ấm, sang trọng. Bên trong thường bao gồm bánh chưng, bánh Tết, rượu vang,…
- Hộp quà Tết hiện đại: Đây là kiểu hộp quà có thiết kế bắt mắt, với màu sắc tươi sáng, trẻ trung. Bên trong thường bao gồm các món quà mang ý nghĩa may mắn, tài lộc như: đồ điện tử, đồ gia dụng,…
- Hộp quà Tết cao cấp: Đây là kiểu hộp quà có thiết kế sang trọng, tinh tế, được làm từ các chất liệu cao cấp, bên trong có thể là các loại đồng hồ, trang sức,…
Trên đây là tổng hợp tất cả những thông tin liên quan đến ngày Tết Nguyên Đán để bạn thêm hiểu rõ về dịp lễ quan trọng này. Bạn hãy tiếp tục theo dõi Mangpebochang để không bỏ qua những tin tức hữu ích khác. Đồng thời nếu bạn đang tìm hiểu các loại bao lì xì và hộp quà Tết đẹp mắt cho dịp Tết âm lịch năm nay thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn chi tiết nhé.
